Málfátækt þessa engan að undra í ljósi þess að síðasti einseyringurinn var sleginn árið 1966. Síðan var aðeins talað um aura í fleirtölu í tvo áratugi (með nokkurra ára hléi fyrir myntbreytingu) og nú síðustu árin er vart minnst á aura nema í fræðiritum. Svo höfum vér samsett orð eins og lífeyrir en það á fólk líka erfitt með, tíðum sést ritað: „Lífeyrinn er ekki nógu hár“ þegar réttara væri „Lífeyririnn er ekki nógu hár“.
Eyrir er afar fagurt orð. Þegar er nefnt hve skemmtileg beyging þess er en hitt er þó sýnu merkara að eyririnn hefur lengst af verðið gjaldmiðill þessa lands - lögreyrir þess. Aurar silfurs og landaurar eru kunnugleg hugtök úr bókum fornum og gulnuðum skjölum.
Eyririnn var lengst af verðmæt eining. Miklu verðmætari en krónudrusla vor, sem kennd er við pjátur á höfðum forframaðs hyskis. Því væri við hæfi að kasta krónunni en hefja eyrinn til vegs á ný.
Því skal hér lagt til að vér Íslendingar urðum hið leiða og klaufalega myndaða nýyrði, evra (lágmark væri að rita það að íslenskum hætti: efra), en tökum upp orðið eyrir á gjaldmiðilinn. Það er hljómlíkt frumheitinu euro þótt ekki sé það rótskylt. Þessi nýi eyrir yrði að sjálfsögðu aurar í fleirtölu.
Eyririnn skiptist í 100 sent en ekki hæfir að taka upp slíka latínu. Til forna skiptust aurar silfur í álnir vaðmáls. Þær foru reyndar aldrei fleiri en 12 í eyrinum en það ætti ekki að valda misskilningi á vorum dögum. Til greina kæmi því að kalla sentið alin. Þá myndum vér flest væntanlega loksins komast í álnir.
Enn snjallara væri þó að kalla sentið einfaldlega krónu enda er verðgildi þess svipað og íslensku krónunnar nú! Þar með væri full ástæða til að kasta krónunni fyrir eyrinn - enda væru það tíuþúsundfalt hagkvæmari kaup nú en forðum.
Já, þetta var prýðilegur pistill. En hvað lögaurasystemið varðar vil ég þessu einu við bæta:
Eitt hundrað, stórt, var jafnt einu kúgildi að verðgildi. Í einu kúgildi voru sex ær loðnar og lembdar eða ein kýr ekki eldri en átta vetra (minnir mig að Jónsbók segi). Nú, þessu kúgildi mátti svo aftur deila niður í 120 álnir (ekki endilega vaðmáls þegar fram liðu stundir, þetta var eingöngu verðeining) sem jafnt var á við 240 fiska (aftur, ekki endilega fiskar sem svommið höfðu í sæ, verðeining). Í einu hundraði fiska (þ.e. 240) eða álna (þ.e. 120) voru 6 vættir. 20 álnir, eða 40 fiskar, voru jafnar einum ríkisdal, í hverjum ríxdal voru 96 skildingar eða 6 mörk.
Margt getum við þakkað frönsku stjórnarbyltingunni, en tugstafakerfið og metrinn er máske það helzta.
Þarft rit og gott.
En ef þú ert „lífeyrinn“, stundarðu það þá að þyrma lífum? (Eru þá hvalverndunarsinnar lífeyrarar?)
Skrabbi, hvaða skilning myndum við þá leggja í eyrnamerg? Og hver væri þá mergur málsins?
Mér finnst þetta hin fínasta tillaga og styð hana heilshugar. Ég verð samt að benda ykkur á að líklega fylgir böggull skammrifi ef við myndum einhverntímann taka upp Eyrinn (Evruna). Það er að við mættum líklega ekki kalla hana neitt annað en Euro. Sem er skítt.
En ef við megum kalla hana Evru þá fyndist mér betra að fara alla leið og kalla gjaldmiðilinn Eyri. Skál!
Efra? Hefurðu ferðast mikið um Efrópu?
Eða ertu kannski að gefa í skyn að krónan sé Neðra?
Günther, þökk sé þér fyrir góðar og gagnlegar upplýsingar.
Billi: Verndunarmenn eira lífi, en ekki vissi ég þá eyra því líka.
Amelía: Við mættum ekki prenta auraseðla með annarri merkingu en Euro. Hins vegar mættum við kalla bleðlana það sem okkur sýnist.
Skrabbi: Gallinn við tillögu þína er að hin íðilfagra, fjölbreytta og ævaforna beyging orðsins eyrir yrði að flatneskju. Auk þess sem ruglingur við líkamshlutann eyru yrði ríkjandi. Þó eru þetta skemmtilegar fabúleringar, ekki vantar það.
Steinríkur: Efrópa er skömminni skárri rithátur en Evrópa þótt sá síðarnefndi sé nú einhafður. Ekki ritum við hövrungur, tövrar og Evrasel, þá værum við varin að gívra yvrið mikið. Fyrst og fremst eigum við þó að hætta að kalla Norðurálfu þessu gríska tökuorði.
Þú ert snillingur, Hlégestur. Þar breytir engu hversu sammála eða ósammála við kunnum að vera um heiðursfólkið krýnda.
Þó svo þú sért á lífi... þá þykir mér það bera vott um sjálfsánægju að merkja sjálfan sig sem "nútímamann". Ert þú ánægður með sjálfan þig?
Þetta er rett, Jarmi. Ég er fornmaður sem er uppi á rangri öld. Það er líklega rétt að ég upplýsi það hér og nú svo að það komi fram í eitt skipti fyrir öll að ég er Guðni Ágústsson, formaður Framsóknarflokksins. Þess merka flokks sem á sér djúpar rætur í sál þjóðarinnar. Sérhver Íslendingur er Framsóknarmaður, svona innst inni.
Þetta er afar snjallt fyrirkomulag. Hinsvegar benda erfðafræðirannsóknir til þess að Framsóknargenið sé orðið álíka sjaldgæft og AB- blóðflokkurinn, sem er vel. [Glottir]
Þú ert allt of skemmtilegur til að geta verið Guðni.
En af við förum að nota orðin Norðurálfa, Austurálfa, Eyjaálfa, Norð-vesturálfa og Suð-vesturálfa og Suðurálfa fullum fetum, fer okkur þá ekki að líða eins og við séum alltaf í strekkingsvindi?
Og er ekki verið að gera bölvuðum Grikkjunum svolítið hátt undir höfði með því að miða allar áttir út frá þeim? Eru þá ekki einstaka tökuorð betri?
Ég á marga aura!
Hafðu þökk fyrir þennan skemmtilega pistling hlebbi minn og megi aurarnir verða margir í pungi þínum á ári komanda.
Mér líst óskaplega vel á þetta alltsaman. Hvað varðar upptalningu Steinríks á heimsálfunum, þá myndi ég telja heppilegast að nota heitin ´Ytri-Vesturálfa´ & ´Syðri-Vesturálfa´ yfir Ameríkurnar tvær. Svo má ekki gleyma Suðurskautsálfunni.