Ég er annálaður nöldurseggur og núna ætla ég að nöldra um málfar.
Einu sinni heyrði ég á tal hjóna. Þau voru að tala saman í símann. Konan var gestkomandi í húsinu sem ég var staddur en karlinn var heima og var orðinn verulega pirraður á kvenmannsleysinu. Skömmu áður en hann skellti fast á konuna sína gargaði hann í símann „PILLAÐU ÞÉR HEIM!!“.
Sögnin að PILLA sig. Er átt við að maður eigi að plokka af sér skelina og hreinsa sig? Nei, þetta þýðir að drífa sig heim, drulla sér heim, hundskast heim og svo gæti ég lengi talið. En hvaðan kemur þetta? Varla úr rækjuverksmiðjumáli. Þetta er líklega komið úr bullslangri unglinga fyrir mörgum árum enda fremur sjaldgæft nú orðið að maður heyri einhvern tala um að pilla sig.
Og þar fyrir utan hefði maðurinn ekkert átt að hleypa konunni sinni eftirlitslausri í heimsókn í önnur hús... það gæti bara verið hættulegt!
Sögnin "að pilla" er einmitt upprunnin úr miðníundaáratugarmálfarsuppreisn unglinga á þeim tíma. Sögnina má væntanlega rekja til þess málfars sem þá kom í misgóðum þesstíma gelgjumyndum eins og setningin "Take a pill" Viðhengi sagnarinnar var einnig ávallt í þágufalli enda var ómögulegt að bjóða uppá annað í þessarri uppreisnarsögn. Þannig urðu til setningar eins og:
"Pillaðu þér!"
"Getur hann/hún ekki pillað sér?"
"Viltu pilla þér!"
o.s.frv.
Þetta tengist nafnorðinu "pilla" en það er eins og önnur orð sem byrja á "p" tökuorð. (l-l framburðurinn vísar líka til tökuorðs, annars væri það borið fram "pidla".)
Uppruni orðsins er í latínu: "pilula" sem í bókstaflegri þýðingu merkir "lítill bolti", er sem sagt beygingarmynd af "pila", þ.e. bolti/knöttur.
Orðið er til í flestum evrópskum tungum, sbr. "pilla" á íslensku og "pill" á ensku. Enskar heimildir allt frá 1871 greina frá slangurmerkingu orðins þar sem það er látið merkja "leiðinleg manneskja".
Það er auðvitað vísað til þeirrar merkingar þegar fólki er sagt að "pilla sig" átt er við: "faður því þú ert pilla (leiðinleg manneskja)".
Mér er ókunnugt um þágufallsandlag með sögninni "pilla", þ.e. "pilla sér". Ég held að því ráði sama heilkennið og lætur fólk segja "spá í því" og "að raka sér". Ath. að heilkenni þetta er þó óskylt hinni útbreiddu þágufallssýki (dative disorder).