Kvikmyndin Idi i Smotri, ellegar Komdu og sjáðu eins og hún mætti nefnast á íslensku er stríðsmynd sem lætur engan ósnortinn. Oft hafa leikstjórar reynt að færa hrylling stríðs yfir á filmu en sjaldan hefur það tekist með eins áhrifaríkum hætti og í þessari mynd Elem Klimovs.

Myndin fjallar um bláeygan unglingspilt sem, fullur af föðurlandsást, gengur í lið með rússneska 'hernum' í baráttunni við Þjóðverja árið 1943. Drengurinn fær ekki að berjast því mennirnir telja hann of ungan til að berjast.

Drengurinn fær þó sinn skerf af stríði. Við verðum vitni af ofurraunsærri en samt hálfsúrrealískri för hans þar sem hann verður vitni af einhverjum skelfilegustu grimmdarverkum SS-sveitanna í Hvítarússlandi. Hann upplifir þegar Þjóðverjar söfnuðu heilu þorpunum saman í skemmur og brenndi það inni (þetta var víst gert við yfir 600 þorp á svæðinu).

Við sjáum heiminn í gegnum augu stráksins og sjáum sakleysi hans hverfa með hverju illvirkinu uns han verður einungis tóm skel, svo gersamlega yfirbugaður af harmi og hryllingi að annað eins hef ég aldrei séð. Drengurinn er stórkostlega leikinn af Aleksei Kravchenko, það er hreinlega átakanlegt að horfa á piltinn umhverfast svona.

Þjóðverjarnir sjást varla fyrst. Þeir eru óraunveruleg ógn og aldrei sést í andlitin á þeim. Um miðja mynd birtast þeir eins og draugaher úr þokunni og fara um landið með geysilega grimmd og vonsku í farteskinu. Atriðin þar sem fólkið er brennt inni af fullum og hlægjandi SS-liðum er erfitt að hrofa upp á, vægast sagt.

Myndin er einhver beittasta andstríðsmynd sem stafþrykkir hefur séð. Hryllingurinn er skelfilegur og það tekur nokkra stund að jafna sig á þessu. Myndin lætur engan ósnortinn. Horfið á hana. Hún fæst á Laugarásvídeó.